Μια απόπειρα για την παραγωγή κρασιού στο σχολείο από την Ομάδα Πειραματικής Μεθοδολογίας Φυσικών Επιστημών
 
Από την περσινή κιόλας σχολική χρονιά, με πρωτοβουλία του καθηγητή μας Κώστα Στεργιόπουλου, δημιουργήσαμε μια εθελοντική Ομάδα Πειραματικής Μεθοδολογίας Φυσικών Επιστημών. Κύριος σκοπός μας ήταν η πραγματοποίηση και η διερεύνηση πειραμάτων που μας κέντριζαν το ενδιαφέρον αλλά δεν ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο της τάξης. Φέτος, ψάχνοντας κάποιο θέμα με το οποίο θα μπορούσαμε να ασχοληθούμε, καταλήξαμε στην οινοποίηση, καθώς εκτός από το ενδιαφέρον που μας προκάλεσε, αποτελεί και αναπόσπαστο κομμάτι της παράδοσης μας.
Αρχικό μας μέλημα ήταν η προμήθεια σταφυλιών. Το πρόβλημα λύθηκε όταν προμηθευτήκαμε 6 kg σταφύλιαποικιλίας Αγιωργίτικοαπό την ορεινή Κορινθία. Ύστερα, στο εργαστήρι φυσικής και χημείας του σχολείου μας εκθλίψαμε τα σταφύλια σε ένα δοχείο, δηλαδή έγινε η παραγωγή του μούστου, στις 31.10.2011. Καθώς στόχος μας ήταν η παραγωγή δύο διαφορετικών ειδών κρασιού, ενός ροζέ και ενός κόκκινου, χωρίσαμε τον μούστο σε δύο πλαστικά δοχεία. Για την παραγωγή του ροζέ κρασιού απομακρύναμε, κατευθείαν μετά από την έκθλιψη των σταφυλιών, τα στέμφυλα από τον μούστο και τον αποθηκεύσαμε στο πρώτο δοχείο με όνομα Μούστος Ά. Στο δεύτερο δοχείο τοποθετήσαμε τον μούστο που είχε περισσέψειμαζί με τα στέμφυλα ώστε το κρασί να αποκτήσει το έντονο κόκκινο χρώμα τους και το ονομάσαμε Μούστος ΄Β.
Η χημική αντίδραση που απαιτείται για την μετατροπή του παρασκευάσματος από μούστο σε κρασί ονομάζεται αλκοολική ζύμωση ή βρασμός. Οι προϋποθέσεις που πρέπει να τηρηθούν ώστε να γίνει σωστά είναι: πρώτον, η θερμοκρασία του μούστου να κυμαίνεται από 22 έως 25 ◦C, δεύτερον, τα σταφύλια να μην είναι πλυμέναμιας και οι μικροοργανισμοί στην φλούδα τους συμβάλλουν σημαντικά στην ζύμωση, τρίτον, το ανακάτεμα του μούστου, στο διάστημα που ο βρασμός βρίσκεται στα πρώτα στάδια, για την οξυγόνωσή του και τέταρτον, η περιεκτικότητα του μούστου σε γλυκόζη, πριν αρχίσει η ζύμωση, να είναι γύρω στους 12,5 βαθμούς Μπωμέ. Γνωρίζοντας τα παραπάνω, τοποθετήσαμε τα δύο δοχεία σε ηλιόλουστα σημεία, ώστε η θερμοκρασία τους να συμφωνεί περίπου με την απαιτούμενη. Έτσι, δημιουργώντας τις κατάλληλες συνθήκες, παρατηρούσαμε την σταδιακή μετεξέλιξη του μούστου σε κρασί, πραγματοποιούσαμε τις απαραίτητες μετρήσεις (βαθμών μπωμέ, θερμοκρασίας, πυκνότητας) και καταγράφαμε τις παρατηρήσεις μας, αφού πρώτα είχε ξεκινήσει η ζύμωση του Μούστου Ά στις 2.11.2011 και του Μούστου ΄Β στις 3.11.2011.  
Αρχικά, οι μετρήσεις που κάναμε έδειξαν μεγάλη περιεκτικότητα σε γλυκόζη. Προσθέσαμε, στις 4.11.2011, 100mLνερού σε καθένα από τα δύο δοχεία ώστε να εξισωθούν οι βαθμοί μπωμέ των μούστων με την επιθυμητή τιμή των 12,5. Κατά την διάρκεια του επόμενου μήνα, η διαδικασία   δεν κύλησε ομαλά, με την θερμοκρασία του Μούστου Ά να κυμαίνεται από 16 έως 28 ◦C, και του Μούστου ΄Β από 16 έως 25 ◦C. Παρατηρήσαμε πως σιγά σιγά στους πυθμένες των δοχείων μαζευόταν ένα κατακάθι, η λεγόμενη οινολάσπη, που αποτελείται από υπολείμματα της ζύμωσης, δηλαδή «πεθαμένους» ζαχαρομύκητες που ζουν στην φλούδα των σταφυλιών. 
Όταν πια είχαν σταματήσει να βγαίνουν φυσαλίδες, συμπεράναμε ότι η ζύμωση είχε ολοκληρωθεί και αποστραγγίξαμε το κρασί από την οινολάσπη στις 8.12.2011. Έτσι φτάσαμε στην εκπλήρωση του σκοπού μας.  Αποφασίσαμε λοιπόν, να επισκεφθούμε το Γενικό Χημείο του Κράτους (βρίσκεται πολύ κοντά στο σχολείο μας) για να δούμε κατά πόσο είχε πετύχει το πείραμά μας. Κατά την επίσκεψη αυτή με έκπληξη μας διαπιστώσαμε, από την μέτρηση των αλκοολικών βαθμών των «κρασιών» μας, ότι η αλκοολική ζύμωση δεν είχε ολοκληρωθεί. Πιθανότερες αιτίες είναι μάλλον η κακή ποιότητα των (όψιμων) σταφυλιών και οι μεγάλες μεταβολές θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια της ζύμωσης.  
Η προσπάθεια μας για την παραγωγή κρασιού στα πλαίσια του σχολείου μπορεί να απέτυχε, εμείς όμως την βρήκαμε ενδιαφέρουσα και γοητευτική. Μέσα από την αποτυχία αυτή διδαχτήκαμε πως στην πραγματική ζωή τα πειράματα δεν πετυχαίνουν πάντα.
Για να ‘πάνε τα φαρμάκια κάτω’, ολοκληρώσαμε την προσπάθεια μας με ένα μάθημα γευσιγνωσίας και αξιολόγησης κρασιών από την κ. Τσάπαλη, βιολόγο του σχολείου μας.
Την επόμενη σχολική χρονιά θα προσπαθήσουμε πάλι την παραγωγή κρασιού μα καλύτερη οργάνωση, επιμέλεια και φροντίδα. 
 
                                                                                                                 Η συντάκτρια της ομάδας
                                                                                                                  Ευρυδίκη Βλαχοπούλου (Γ1)
 
 

 

Μια εργασία με αφορμή την θεωρία του Γαλιλαίου

Στης  27-03-2012 στο σχολείο μας με αφορμή την θεωρία του Γαλιλαίου για το εκκρεμές  που διδαχθήκαμε στο μάθημα της Φυσικής, σκεφτήκαμε  και  πραγματοποιήσαμε  ένα παράδοξο πείραμα. Το πείραμα αυτό αποσκοπούσε να βρούμε το ύψος του σχολείου μέσω της μέτρησης του χρόνου ταλάντωσης ενός εκκρεμούς, δηλαδή με την βοήθεια ενός εκκρεμούς το οποίο κρεμάσαμε από την ταράτσα του σχολείου  έως  κάτω.  Έξι παιδιά, το καθένα από τα οποία αντιπροσώπευε  κι ένα τμήμα, κρατούσαν  ένα χρονόμετρο  ώστε να μετρήσουν  την περίοδο της ταλάντωσης  για να βρούμε το ύψος  του σχολείου.

Με το χρόνο που βρήκαμε (7,7s) το κάθε τμήμα συνεργάστηκε και βρήκε την ακόλουθη λύση:

Δεδομένα: Τ2 =7,7s η περίοδος  της  ταλάντωσης αυτού του εκκρεμούς,  ενώ L1=0,25m το μήκος ενός εκκρεμούς το οποίο -όπως μετρήσαμε στο εργαστήριο- έχει περίοδο Τ1 =  1s.

Ζητούμενα: L2=?

Επειδή, όπως αποδείξαμε στο εργαστήριο, το τετράγωνο της περιόδου ενός εκκρεμούς είναι ανάλογο του μήκους του,

L2 = (7,7s)2 x 0,25m = 59,29s x 0,25 = 14,82 m.

Άρα το ύψος του σχολείου μας είναι 14,82 m. Μένει να το επιβεβαιώσουμε με μια απευθείας μέτρηση του ύψους του.

 

Άννα Χαντάντ,  Δανάη  Ταταλιά  -  Λίτσου

τμήμα Γ 6